Een Belgische arts die een dodelijk ongeluk veroorzaakte, eiste dat zijn naam uit het online archief van een krant wordt gehaald. Dat meldde NRC onlangs. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens gaf de arts gelijk: dat bericht had niet zo online mogen staan, gezien de omstandigheden. Schande, uitwissen van archieven, hoor ik overal – het ligt iets genuanceerder.
De zaak komt erop neer dat de krant Le Soir in 1994 een artikel publiceerde over verkeersongevallen, en daarbij de naam noemde van deze arts als veroorzaker van een dodelijk ongeval. In 2000 werd de arts hiervoor veroordeeld (twee jaar voorwaardelijk).
In 2008 besloot de krant haar archief gratis en zonder drempel online te zetten, waarna via zoekmachines iedereen met de naam van deze arts dit artikel uit 1994 kon vinden. Dat vond de arts bepaald niet wenselijk, en sinds 2010 lag de zaak dan ook in de juridische clinch.
De arts koos ervoor de krant aan te spreken en niet Google. Dat laatste zou voor de hand liggen gezien de vergeetrecht-jurisprudentie die er al sinds 2014 ligt. Maar er zijn natuurlijk meer zoekmachines, en bovendien kan een krant ook prima enige barrières opwerpen zonder gelijk heel 1984 te gaan en het archief door de shredder te halen.
De krant had dat overigens ook gedaan: de direct vindbare versie van het artikel was geanonimiseerd, en pas na een doorklik (of gebruik van de interne zoekmachine) kreeg je de versie met namen. Uiteindelijk kwam de zaak dus bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens terecht, en die zag hier toch een tekortschieten van de krant in. En dan niet meteen omdat het artikel niet geheel weggelaten was, maar omdat er meer is dat je kunt doen:
Meanwhile, the publisher of a website can, for instance: (a) remove all or part of a text stored in the digital archive; (b) anonymise the details of the person referred to in the text; (c) add a note to the text, that is, update the text by means of digital rectification (where the information was inaccurate) or via an electronic communication (where the information was incomplete); (d)remove the article from the index of the website’s internal search engine; or (e) have the article de-indexed, either fully or partially (in relation only to searches based on the name of the person concerned), byexternal search engines, on the basis of access codes or directives issued to the search engine operators preventing their search programmes from crawling certain locations.
Het Hof vindt het vooral verwijtbaar dat men eigenlijk geen van deze stappen heeft genomen, zelfs niet een “NOINDEX” tag zodat Google het artikel niet meer zomaar zou vinden. Maar ook een simpele vorm van pseudonimiseren zou kunnen, zoals de naam vervangen door “mr X”.
Verder bevestigt het Hof dat juridische vragen zoals deze nooit met een eenvoudige vuistregel (“onze archieven blijven altijd volledig”) afgedaan kunnen worden. Dat is ook de reden dat ik niet echt bang ben dat deze uitspraak een stortvloed aan vergeetverzoeken gaat geven. Het moet echt gaan om bijzondere omstandigheden, zoals een zeer oude situatie van nul relevantie in 2023, een reeds uitgediende straf en geen enkele maatregel genomen om de belangen van de betrokkene te dienen.
Arnoud
